27 Ağustos 2015 Perşembe
Açık Radyo Kayıtları 18: Alper Canıgüz I
Açık Radyo'da Alper Canıgüz ile 27/08/2015 tarihinde yaptığımız
kaydın linki aşağıda:
https://archive.org/details/gununveguncelin_27-08-2015
Anlatının Suskunluğu: Kureyş’in Kurtları
Anlatının Suskunluğu: Kureyş’in Kurtları
Kureyş’in Kurtları, İnan Çetin’in birçok eserinde olduğu gibi kendine temel bir izlek
olarak ölümü seçmiş. Ölümün ve ölüme yakın olmanın yaşamla arasında kurduğu
bağlantı, daha doğrusu bir bağlantısı olması gerektiği fikri Kureyş’in Kurtları’nda tüm hikâyelerde
yer alan bir unsur.
Kitabın ilk hikâyesi olan Kureyş’in Kurtları’ndaki dedenin, Kıyamet
Örtüsü’ndeki Zeliha’nın, Ejderha’daki hasta kadın ve Ülgen Bey’in, İris’teki
Timur ve İris’in ikiz kardeşinin, Talihli Kuşlar Hanın’daki Nezir ve Hene’nin,
Tahtacı Resmi’deki Resmi’nin yaşama dair kurguları ölümle beslenir. Ölüm
onların hep yanı başındadır. Hayata dair öğrendikleri ve yaşadıkları da ölümün
yaşama düşen gölgesinden beslenir hatta zaman zaman bir sanat eserine döner.
Zeliha Kıyamet Örtüsü adını verdiği desenini sadece hatıralarla örmez,
kocasının ölümüyle ve kendisinin giderek yaklaşan ölümüyle her bir ipliğe can
verir.
Hikâye içinde hikâye anlatmak İnan Çetin edebiyatının tipik
özelliklerinden biri. Bu eserde de Kureyş’in Kurtları, Ejderha’da bize
hikâyeler anlatan kahramanlar var. En çok hikâye anlatan kahraman ise Kureyş’in
Kurtları’nda yer alıyor. Hatta burada anlatıcının gözünden oldukça saygın biri
şeklinde bahsedilen dedenin ölümünden sonra konuşan komşu, dedeye dair kurduğu
anlatıda onu bir cinayet işlemekle suçlar. Fakat bu cinayetin neden işlendiğini
biz okur olarak bilemeyiz. Komşunun anlatısında bir taraftan dedenin işlediği
cinayete hak verir bir durum da var gibidir. Anlatıcının annesi ise
kayınpederine dair bu anlatıya kayıtsızdır. Neden kayıtsız olduğu da hikâyede
açık edilmemiştir. Dedenin cesedinin yedi gün gömülmemesi, bu süre içerisinde
Kureyş’in kurtları gelip onu almazsa gömülmesine dair mirasını torunu yerine
getirir. Ölünün bir tepede bırakılması bana oldukça metaforik geldi. İnan
Çetin’in eserlerinde yakın tarihin siyasi olaylarına dair bir sürü gönderme
yapılıyor. Bir ölünün kendi isteğiyle gömülmemesi acaba suçluluk duygusu mu var
sorusunu akla getiriyor. Yaşarken yaptığı ama yaptığı için pişman olduğundan mı
bunu yapıyor? İşlediği cinayet mi onu buna itiyor? Torununa anlattığı kurtlara
verilmiş olan kutsallık ve ışığa hikâyedeki diğer kahramanların çok da
inanmadığı görülüyor. Dede bu şekilde bir sağaltıma ulaşacağını mı düşünüyor?
Tüm bu soruların cevapları hikâyede okura bırakılmış.
Anlatı içinde anlatının kitapta ortaya çıktığı bir diğer hikâye
Tahtacı Resmi hikâyesi. Burada anlatının içinden bir başka anlatıyı yaratan
unsur, Resmi’nin bıraktığı, hayatını anlatan, ona bir anlam atfetmeye çalışan
bir mektup. Kıyamet Örtüsü hikâyesindeki kahramanın kilimlere işlediği desenler
de aslında anlatı içinde yaratılmış bir başka anlatı: Hep tekrarın yaşandığı
hatırlama üzerine kurulu bir anlatı. Bu durum da yine gömülmek istemeyen
dededeki yarım kalmış anlatı gibi. Neden işlendiğini bilemediğimiz cinayet
gibi. Kıyamet Örtüsü’ndeki kadın kahramanın suskunluğunun kocasının ölümü
dışında başka bir sebebi var mı? Suskunluklar ve sessizliklerin bıraktığı
izlenim bize bu boşluklarda masumiyetin uzağına fırlatılmış gerçeklere açılan
kapılar olduğuna işaret ediyor. Yazar, bize bu kapıları gösteriyor; oradan
girip girmemek ise okura kalmış. Çünkü oradan girmek aynı zamanda bir yüzleşme.
Kim bu yüzleşmeyi kendinden bağımsız yapabilir ki ve kim gerçekten kendini de
suçlu bulmayı göze alabilir? Ejderha hikâyesinde karısının görünümünü iğrenç
bir hale sokan hastalığına rağmen onunla birlikte olan kocası, tiksinme
duygusunu gizlemeyi başarabilir mi gerçekten? Karısı bunun farkında değil
midir? Bu koca kendinden neden tiksinmez?
Kureyş’in Kurtları, suskunlukları, sessizlikleri ve kaybolan, yok olan gerçekleri
görmeye davet eden incelikleriyle farklı bir eser.
Bu yazı Sarnıç Öykü dergisinin 24. sayısında yayımlanmıştır.
20 Ağustos 2015 Perşembe
Açık Radyo Kayıtları 17: Ece Temelkuran II
20/08/2015 tarihinde Ece Temelkuran ile yaptığımız söyleşinin ikinci bölüm linki
aşağıdadır.
https://archive.org/details/gununveguncelin_20-08-2015
14 Ağustos 2015 Cuma
Açık Radyo Kayıtları 16: Ece Temelkuran I
Açık Radyo'da 13/08/2015 tarihinde Ece Temelkuran ile yaptığımız kaydın
linki aşağıdadır:
https://archive.org/details/gununveguncelin_13-08-2015
6 Ağustos 2015 Perşembe
Açık Radyo Kayıtları 15: Bahri Vardarlılar
06/08/2015 tarihinde Bahri Vardarlılar ile yaptığımız kaydın linki:
https://archive.org/details/gununveguncelin_06-08-2015
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)